کد مطلب:47439 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:15

گنجینه پرسمان » قرآن

قرآن، خجالت را چگونه تعريف ميكند؟

از ريشة خجل در قرآن كلمهاي نيامده است. بنابراين، براي يافتن معناي واقعي آن بايد از كتب لغت و روانشناسي كمك گرفت. به نظر ميرسد فارغ از معاني گوناگوني كه براي خجالت شده، تعبير از خجالت به كم رويي بهترين باشد. چنان كه بيشتر كتابهاي روانشناسي از اين منظر به آن نگاه كردند. از اين رو ما نيز در اين پاسخ از همين ديد دربارة آن بحث ميكنيم.

كم رويي يك توجه غير عادي و مضطربانه به خويشتن در يك موقعيت اجتماعي است كه در نتيجة آن فرد دچار نوعي تنش رواني، عضلاني شده، شرايط شناختي و عاطفياش متأثر ميگردد و زمينة بروز رفتارهاي خام و ناسنجيده و واكنشهاي نامناسب در وي فراهم ميشود.

به سخن ساده، كم رويي يعني، خود توجهي فوق العاده و ترس از مواجه شدن با ديگران.

پيآمدهاي كم رويي

1. روبرو شدن با افراد جديد را براي فرد نگران كننده و دشوار ميكند.

2. كم رويي وارد شدن به اماكن جديد و كسب و كار و تجارت تازه را براي فرد سخت مينمايد.

3. كم رويي مخفي شدن از انظار و احساس عجز در عين توانمندي را سبب ميشود.

تفاوت حيأ با كم رويي

برخي كم رويي را مترادف با حيا گرفتهاند و آن را نزد دختران تأييد، توجيه و تشويق ميكنند.

اين برداشت صحيح نبوده و آن دو با هم مترادف نيستند: چون حيا يكي از برجستهترين صفات انسانهاي متعالي بوده، شاخص ايمان و بيانگر رشد شخصيت است به بيان ديگر قدرت خويشتن داري، امري ارادي و ارزشمند است و در روايات و آيات از آن به خوبي ياد شده است. (قصص،25)

در مقابل كمرويي پديدهاي كاملاً غيرارادي، ناخوشايند و حكايتگر ناتواني و معلوليت اجتماعي است.

ديدگاه اسلام دربارة كمرويي

از نوع وظايف فردي و اجتماعي و توصيههاي اسلام درباره پذيرش مسؤوليتها فهميده ميشود كه اسلام با كمرويي مخالف است.

پر واضح است كه پذيرش مسؤوليتهاي اجتماعي و انجام وظايف انساني و اسلامي، بدون خمير مايه شجاعت ممكن نيست. مثلاً فريضه امر به معروف و نهي از منكر كه در قرآن بسيار به آن تأكيد شده (آلعمران،104) نياز به شجاعت اخلاقي و توانايي برقراري رابطة مفيد و مؤثر است.

در اين محضر به طور كلي تعريف كمرويي و ديدگاه اسلام دربارة آن روشن شد. تبيين عوامل و راههاي از بين بردن آن مجال بيشتري را ميطلبد.(ر.ك: روانشناسي كمرويي، غلامعلي افروز، دفتر نشر فرهنگ اسلامي / نجات از كمرويي، محمدحسن حقجو، مركز فرهنگي انصارالمهدي.)